SANT '24: vragen hoeven niet altijd een antwoord

Tijs Synaeve, conciërge in de Koninklijke Stadsschouwburg, laat op regelmatige basis zijn licht schijnen op wat hij meemaakt in onze zalen.

Bruggelingen zijn best chauvinistisch, maar als het over moderne kunst gaat, voelen we ons vaak calimero's. Dat is voor niets nodig, bewijst het niveau van SANT ‘24, de tweejaarlijkse kunstwedstrijd van het Cultuurcentrum.

Lipcontour

Vanaf het eerste beeld grijpt de tentoonstelling bij het nekvel, om niet meer los te laten. Dat is te danken aan het werk van de centrale kunstenaar, Ria Verhaeghe (°1950). De bijgekleurde portretfoto van Juliska Hegedüs, haar Hongaarse moeder die als kind-vluchteling tijdens de Tweede Wereldoorlog in België terechtkwam, is een magistrale, ontroerende opener van de expo. Let ook op de bijgewerkte lipcontouren, die in het kind de vrouw die ze ooit zou worden, al onthult.

Vintage Verhaeghe

Ook ander werk is ‘vintage’ Verhaeghe. Sinds 1990 verzamelt de kunstenares beelden uit kranten en tijdschriften in haar archief 'Provisoria', met een obsessieve drang om het vluchtige visueel erfgoed te redden van de vergetelheid. Wat ze doet is briljant en tegelijk ontwrichtend: beelden worden uit hun context gehaald en krijgen nieuwe, diepere betekenissen.

(T)huis?

Het sluitstuk van Verhaeghe’s bijdrage is de ontroerende video-installatie waarin Juliska's bejaarde pleegzus vertelt hoe het meisje ooit bij hen terechtkwam. Dat roept meer vragen op: Hoe snel vergeet je je eigen afkomst wanneer je ergens anders wortelt? En wanneer word je écht Bruggeling? Ik bleef tien minuten zitten op het bankje voor het scherm, omdat dit werk me dwong om na te denken over mijn identiteit, mijn (t)huis en wat ik wil vertellen als ik het (on)geluk heb om ooit zo oud te worden.

Patronen

Natuurlijk zijn er ook beelden uit 'Glenden', Verhaeghe’s bekende verzameling dubbele beelden – die vaak schijnbaar willekeurig uit kranten gehaald zijn. Ze gebruikt de overlap tussen twee beelden om de absurditeit, de spanning of de verborgen verbanden bloot te leggen. Geen artistieke spielerei, wel een mentale achtbaan die dwingt om patronen te zien waar je ze eerst niet zag.

VW-busje

SANT ‘24 biedt meer dan alleen Verhaeghe’s werk. De jury kroonde Arjan Vanmennen (°1986) tot winnaar van deze wedstrijd. Mijn persoonlijke favoriet was het tot de verbeelding sprekende ‘De Journey’ van Christian Tundula Noma. Een foto die recht in de ziel raakt: of hoe een leuk retro Volkswagen-busje een beeld van migratie en verlies wordt. Deze foto kan zo in National Geographic of Time Magazine. Ook Eva Maria Bouillon’s 'House for Two' is een hoogst beklemmende en bevreemdende video-installatie. Hou (even) de adem in en blijf kijken.

Een advies voor wie SANT ‘24 bezoekt: zoek niet te hard naar antwoorden, misschien vindt u ze pas achteraf.

Bekijk hier de reportage op Focus WTV: