Larsen C

Geduldig grenzen van een lichaam aftasten

In 2017 scheurt een enorme ijsberg van Larsen C, de 10.000 jaar oude ijsplaat op Antarctica. Biljoenen tonnen ijs schuiven richting warmere wateren. 

De gelijknamige voorstelling gaat niet over de klimaatveranderingen, al maakt de Griekse choreograaf en danser Christos Papadopoulos zich natuurlijk ook druk over de ecologische gevolgen. Wat Papadopoulos het meest fascineert, is de schijnbaar logge beweging van dit massief. Aan de oppervlakte lijkt de ijsberg tergend traag te bewegen, zo traag dat hij stil lijkt te staan. Maar onder de waterlijn doet ze de oceaan aan een gigantische snelheid stromen. 

Golven in de natuur

Christos Papadopoulos is al sinds jongs af aan gefascineerd door bewegingen. Zo zou hij als kind niets liever doen dan de bergen rond zijn geboortedorp oplopen op zoek naar al wat zindert door de warmte, terwijl iedereen voor de zomerse hitte schuilde. 

Na zijn opleiding aan de SNDO (School voor Nieuwe Dans Ontwikkelingen) in Amsterdam beslist hij al snel om terug te keren naar Griekenland, ondanks het precaire bestaan van choreografen. Het is de natuur die hij het meeste mist.

In al zijn stukken laat hij zich inspireren door bewegingen in de natuur. In Elvendon, zijn eerste voorstelling uit 2017, waren dat de eindeloze golfbewegingen van de oceaan. Twee jaar later laat hij zich voor Ion (2019) inspireren door de bewegingen van zwermen insecten en vogels. Hij zoekt vergelijkingen met de motoriek van ionen en elektronen, het kleinste niveau waarop bewegingen zichtbaar zijn. 

Opus, ook uit 2017, vormt dan wel een uitzondering op deze inspiratiebron, maar zeker niet in de minutieuze aanpak van Papadopoulos. Bachs Kunst der Fuge wordt met een grote aandacht geanalyseerd en omgezet in abstracte bewegingen. Vier dansers beelden er elk een eigen stem uit en schuiven er als contrapunten langzaam naar elkaar toe. 

De grenzen van het lichaam

In Christos Papadopoulos’ werken komen twee belangrijke elementen telkens terug. Een spelen met de tijd, door het ritme van de voorstelling en de schijnbare herhaling van bewegingen. En een zoeken naar de grenzen van het lichaam.

Wat omvat een lichaam precies? Een mens krijgt de hele tijd honderden impulsen, alleen een fractie daarvan dringt tot hem door. De voorstellingen van Papadopoulos lijken de hele tijd te zoeken naar wat er gebeurt als je de perceptie van die impulsen verandert. Hoe kun je iemand met bijna dezelfde prikkels iets helemaal anders doen voelen, hoe richt je dat?

Maar ook in de fysieke wereld stelt zich dezelfde vraag over de grens van een lichaam op verschillende vlakken. Haar is bijvoorbeeld een intiem deel van jezelf, totdat het op de grond ligt. Dan wordt het ineens vuil. Of concreter voor een choreograaf: welke bewegingen doet een mens bewust en welke komen net uit een onderbewuste, welke komen voort uit iets diep individueels en welke zijn een reactie op een gemeenschappelijke beweging. 

Spel met tijd en ritme

Een belangrijk hulpmiddel in de voorstellingen van Papadopoulos zijn een spel met het ritme van een voorstelling. Zijn choreografieën voelen vaak tergend traag, soms lijken ze zelfs stil te staan. En toch is niets minder waar. Het licht, het geluid en de bewegingen zijn doorheen zijn hele voorstelling in evolutie. Papadopoulos vergelijkt het met een bos in de nacht. Die lijkt op het eerste gezicht stil, bewegingloos, donker. Maar wie zijn tijd neemt en observeert, ontdekt een complex systeem van beweging, licht en geluid, traag evoluerend doorheen de hele nacht.

Nog een spel met tijd dat vaak bij Papadopoulos terugkomt is de illusie van repetitie. Nooit is voor hem een beweging een perfecte herhaling van de vorige. Net zoals in de natuur is de herhaling eerder een trilling, een korte opeenvolging van soortgelijke bewegingen, maar telkens met een kleine aanpassing. In het ritme dat dan ontstaat, is er net plaats aan de dansers voor improvisatie en een opening om de grens tussen een eigen lichaam en een gemeenschappelijke beweging op te zoeken.

Het spel met verschillende tijdsdimensies in de stukken van Papadopoulos leggen een grote verantwoordelijkheid bij de toeschouwer en geven hem tegelijkertijd de mogelijkheid om verschillende blikken op hetzelfde stuk te ontdekken. De traagheid en de vibratie laat toeschouwers toe om met hun gedachten weg te dwalen en terug te komen. Tegelijkertijd zorgen graduele veranderingen in de danstaal, de technieken en de muziek dat er telkens wat nieuws te ontdekken valt.

Larsen C

Papadopoulos vergelijkt het met een autorit. Afhankelijk van de muziek die opstaat, herinneringen die bovenkomen, gevoelens en externe prikkels, verandert de hele beleving van de omgeving buiten je auto. Zo ook probeert Larsen C met de kleinste veranderingen in ritmes, geluid of licht de hele perceptie van wat je ziet of hoort telkens weer in vraag te stellen. 

Dit spel met een traag ritme en de grens tussen het individuele lichaam en de gemeenschap komt in Larsen C volledig tot uiting. Aan de dansers vroeg Papadopoulos om zich net als de grote, afgescheurde ijsberg te voelen. Deze lijkt massief en stil, maar beweegt en valt de hele tijd. 

Aan de zes dansers droeg hij ook op om zich te verbeelden dat een deel van hun hersenen verspreid zijn over hun ledematen. Alsof armen, voeten, handen, polsen en benen hun eigen beslissing kunnen nemen. Die dynamieken, trillingen onderhuids moeten ze binnenin voelen branden, maar aan de buitenkant beheerst overblijven. Door minimale bewegingen te tonen, maar onderhuids grote bewegingen te voelen, vormen de dansers iets wat tegelijk één lichaam en een gemeenschappelijk lichaam wordt.

Biografie

Christos Papadopoulos studeerde dans en choreografie aan de SNDO (School voor Nieuwe Dans Ontwikkelingen) in Amsterdam, theater aan het National Theatre of Greece Drama School (GNT Drama School) en politieke wetenschappen aan de Panteion Universiteit in Athene. Sinds 2003 geeft hij bewegingen en improvisatie aan het conservatorium in Griekenland en bracht zijn eerste eigen werken in 2016. Een jaar later richtte hij mee de dansgroep Leon & The Wolf op. In 2004 choreografeerde hij mee de openingsceremonie voor de Olympische Spelen in Griekenland, in 2015 werd hij in Baku uitgenodigd om hetzelfde te doen.

Tekst: Elie Agniel

De programmatekst en inleiding worden verzorgd door het team van De Zendelingen, een productiehuis voor multimediale content over podiumkunsten en een collectief van freelancers die werken rond omkadering.