Foreshadow

De muur als voorbode in Vantournhouts Foreshadow

Foreshadowing, in het Nederlands voorafschaduwing, is een literaire techniek waarbij de lezer een hint, waarschuwing of suggestie krijgt voor toekomstige plotontwikkelingen. Deze aanwijzingen zijn vaak eerder subtiel en minder expliciet dan bijvoorbeeld het voorspellen dat we kennen uit orakels. Het dient om de lezer te prikkelen over wat er kan gaan komen, een zaadje te planten in diens gedachten zonder alles prijs te geven. Deze techniek vergt een zekere kunde om deze op een succesvolle manier neer te zetten, zonder zichzelf te verraden waardoor de spanning vervalt.

In Vantournhouts tiende voorstelling, Foreshadow, zien we acht performers. Deze groep wordt aangevuld met een negende performer: een muur. Meer dan een louter decorstuk, biedt deze ruimte aan de bewegingen van de anderen en laat deze toe horizontale bewegingen te transformeren naar een verticale context. De kracht die bewegingen in een horizontaal of verticaal korset dwingt, wordt uitgedaagd. 

De menselijke limieten, opgelegd door zwaartekracht, worden niet zomaar geaccepteerd. Zwaartekracht wordt ingezet als één van de parameters zonder de eigenschappen ervan als fixed aan te nemen. Hierin speelt de muur de katalysator, hij is een medeplichtige in het ondermijnen van de zogenaamde heerschappij van de zwaartekracht. Muur, lichamen en vloer interageren non-stop. De beweeglijke lichamen van de performers creëren een steeds veranderend sculpturenlandschap, waarbij zwaartekracht het uitgangspunt vormt van dit collectief onderzoek.

Spelen met publieksaannames

Wie de zaal binnenkomt, zal de muur beschouwen als dat wat we gewend zijn: een decorstuk als een ander. In realiteit is deze muur de foreshadowing, de voorbode, van wat er vanavond gezien zal worden. De muur als veelzijdige speler, als steunpunt om de zwaartekracht uit te dagen, als afrempunt om neerwaartse snelheid naar de hand van de performers te zetten. Een spel van controle tussen performers en zwaartekracht verwerkt rond de muur. 

Nu, het mooie is dat er verschillende soorten foreshadowing bestaan. Zo is er de red harring (rode haring), oftewel een valse aanwijzing geven. Het concept van de rode haring vindt zijn oorsprong in de jacht waarbij deze gerookte vis diende om jachthonden op een dwaalspoor te brengen door ze te misleiden via geur. Wie weet dient deze muur ook als een red harring om onze ideeën rond wat een muur of wat zwaartekracht kan zijn, te doorbreken. De muur is een indicatie van wat we kunnen verwachten, maar Vantournhout speelt met de aannames die er zijn rond een object zoals een muur. Zo bespeelt hij onze eigen gedachten en zet hij ons mogelijk op het verkeerde been. Een muur hoeft niet persé enkel ingezet te worden voor verticale ondersteuning. Hij schept verwachtingen door een bepaalde nieuwsgierigheid en spanning op te bouwen, om die vervolgens te doorbreken.

Van rode haring tot hagedis…

We blijven in het dierenrijk. Het is gebruikelijk dat Alexander Vantournhout zich hierdoor laat inspireren voor zijn bewegingstaal. In het verleden bij Screws (2019) waren de polsen van een gibbon (een lenige mensaap), die hetzelfde rotatievermogen hebben als onze schouders, de inspiratie voor de openingsscène. Bij Foreshadow, is het de hechtingskracht van reptielen, zoals een hagedis, die hem intrigeert. Daarbij is nooit de inzet de eigenschappen van die specifieke dieren te imiteren, we zijn nu eenmaal anatomisch gezien anders gebouwd. Het is eerder het vraagstuk hoe die dierlijke eigenschappen te vertalen naar de eigen bewegingstaal.

…Tot de kameleon

Dit performatieve geheel kadert zich binnen eenzelfde kleurenpallet. De kostuumkleuring en -textuur liggen in lijn met de muur en vloer, met onderliggende kleine variaties. Dit evoceert het tegenstrijdige gevoel van een kleurmassa te zien, zonder bont noch fel te zijn, waardoor het de aandacht zou wegtrekken van de lichamen en zijn interacties. 

Doordat de kleurtinten zo dicht bij elkaar liggen, straalt het toch een zekere homogeniteit uit. De kostuumkeuze vormt evenzeer een knipoog naar het dierenrijk en speelt met een camouflage-effect waarbij muur en kleding mooi samenvallen. Het is een stimulans om de dansers vrij te laten bewegen en zich vermengen op de scène en met de vloer en muur. Naadloos bewegen ze zich tegen elkaar en de voorwerpen. Tegelijkertijd verstrekt het de verwarring van de bewegende groep in deze poel van blauw-groentinten: welke lichaamsdelen horen bij wie, welke lichamen zijn nog te onderscheiden?

…Om te eindigen bij (Mickey) Mouse

In Foreshadow speelt muziek voor het eerst een meer toonaangevende rol. Voorheen werd er veel gewerkt met stilte en diende muziek louter voor het creëren van sfeer. Vaak werd deze atmosferische muziek dan nog gecombineerd met stilte. Deze laatste is duidelijke afwezig tegenover zijn vroegere werk. De muziek van This Heat eerste twee alternatieve albums, die niet zomaar binnen één genre valt, werd door de acht performers geïnterpreteerd. Hierdoor werd de muziek ook visueel gemaakt: van suspensie in de beweging, aangegeven door hoge sinustonen in de muziek, tot mickey mousing (beweging en muziek synchroon op elkaar afstemmen). 

En zo, begeeft men zich zelfs bij Foreshadow met de muziek tot in het dierenrijk.

Katrien Debois

Biografie

not standing / Alexander Vantournhout 

Alexander Vantournhout werd in 1989 geboren in Roeselaere. Hij trok naar Brussel om te studeren aan  ESAC (Ecole Supérieure des Arts du Cirque) waar hij zich verdiepte in rad, jongleren en acrobatie. Na zijn circustraining, vervolledigde hij de kennis van zijn lichaam met een dansstudie aan P.A.R.T.S. (Performing Arts Research and Training Studios). De gevechtskunst, danstechnieken, circus, yoga, anatomie en de dierenwereld, vormen de bouwstenen van zijn bewegingstaal. De zoektocht naar  het creatief en kinetisch potentieel van het lichaam en het onderzoek naar de vele aspecten van de relatie tussen kunstenaar en object, komen voortdurend terug in zijn werk. Alexander Vantournhout is artist-in-residence in Kunstencentrum VIERNULVIER in Gent en associate artist van CENTQUATRE-Paris.

In 2020, richtte Alexander Vantournhout het gezelschap not standing op.

Kijktip: Een gekend voorbeeld van “Mickey Mousing” in een vroegere Pixarfilm.

Luistertip: Vantournhout vertelde in het interview dat de muziek van This Heat dezelfde variatie kende als Stravinsky’s Le Sacre Du Printemps.

De programmatekst en inleiding worden verzorgd door het team van De Zendelingen, een productiehuis voor multimediale content over podiumkunsten en een collectief van freelancers die werken rond omkadering.