Waarom we Orfeus nodig hebben (en Koen De Graeve dat weet)

Tijs Synaeve, conciërge in de Koninklijke Stadsschouwburg, laat op regelmatige basis zijn licht schijnen op wat hij meemaakt in onze zalen.

“Zeg aan Koen De Graeve dat het magistraal, meesterlijk en megalomaan was”, appte die lieve vriendin (die ik veel te weinig zie en waar ik op het einde van mijn leven spijt van zal hebben dat ik haar te weinig zag) na afloop van Orfeus.

Publiek liet het afweten

Wat Koen De Graeve presteerde was hors catégorie. Verpletterend, 'jaw dropping', 'awe inspiring'; maar ook zo imponerend dat het publiek het na afloop liet afweten. Het applaus was veel te lauw voor wat De Graeve zonet had neergezet. Maar mag het verwonderen? Wie gaat er, op een doordeweekse dag ‘begot’, een monoloog van ruim twee uur bekijken in de Koninklijke Stadsschouwburg van Brugge? Alleen de dapperen, de wanhopigen, de veerkrachtigen, de hoopvollen, de radelozen en de driesten onder ons.

Wifi-alom

Soms is het ontgoochelend hoe weinig mensen opdaagden voor een artiest van wereldniveau. En soms, zoals vandaag, is het fantastisch om te zien hoe vijfhonderd mensen de kou trotseerden, het nieuws negeerden en na een werkdag hun huisdeur achter zich dichttrokken voor theater. En zo verslaan ze, zonder het te weten, die zinloze 'loop' waar Orfeus het over heeft. Want in een tijd van snelheid, stream-tv en wifi-alom is het een klein mirakel dat mensen nog samenkomen om zich te laten verrassen, ontregelen en uitdagen.

Maaiveld

Opvallend ook hoe stukken die lef vergen en zich onderscheiden wél een publiek trekken. En nog opmerkelijker: dat publiek kwam niet alleen uit Brugge, maar ook uit de Vlaamse Ruit. De dialecten verraadden het, de onbekende gezichten, zelfs bekend acteursvolk zakte af. Een signaal om te blijven kiezen voor theater dat risico durft te nemen, dat zich boven het maaiveld uitstrekt.

Uitbraken

Ondanks de stortvloed aan gedachten, twijfels en vragen die hij uitbraakt, bleef Orfeus bevattelijk, grappig en ontroerend theater. Waarover lalt, filosofeert, tiert en zingt De Graeve? Over het verwarrende leven. Met de mythe van Orfeus & Eurydice als rode draad. Orfeus wil zijn geliefde terughalen uit de dood, krijgt toestemming zolang hij niet omkijkt. En dat lukt hem, helaas, niet.

Olsjt

Langs die verhaallijn maakt De Graeve uitstapjes naar Oilsjt, naar de togen van Mere, naar een Sinterklaasavond bij zijn gezin, naar aangespoelde vluchtelingenkinderen op een strand. Hij vraagt zich af wie hij is en wat hij in deze dolgedraaide wereld betekent. Hij drinkt whisky-cola uit een flacon en buikdanst schaamteloos in een wit pak.

Bedremmeld

Ik zat er bij momenten bedremmeld en verwonderd naar te kijken. Alles trachten te volgen is niet mogelijk, noch de bedoeling. Maar zien hoe een man al stamelend en zingend de chaos van het leven probeert te bezweren, is bijzonder fascinerend. Meesterlijk was het hoe De Graeve de machteloosheid vertolkte die iedereen (al dan niet veertigplusser) kent.

En zo werd de cirkel rond, net als Orfeus zelf: tussen hoop en mislukking, betovering en chaos, kunst en het leven dat ons genadeloos meezuigt. Orfeus is rauw, ontregelend theater op het scherp van de snee. Een zinderende ode aan de (zinloze?) menselijke zoektocht. Want uiteindelijk hebben we alleen elkaar. Is het niet?